Η ομοφυλοφιλία στην αρχαία Ελλάδα και οι νόμοι του Σόλωνα
Η ομοφυλοφιλία στην Αρχαία Ελλάδα παραμένει πάντοτε ένα ζήτημα επίκαιρο το οποίο συνεχίζει να αναζητά μια πειστική απάντηση.
Οι διάφορες αναφορές που απαντούν στο έργο πολλών αρχαίων συγγραφέων «περί τῶν παιδικῶν» καθώς και οι αναπαραστάσεις ομοφυλοφιλικών σκηνών σε αρχαίους αμφορείς έδωσαν τροφή σε όσους επιθυμούσαν να κατηγορήσουν συλλήβδην τους αρχαίους Έλληνες ως ομοφυλόφιλους.
Κανείς νοήμων άνθρωπος δεν μπορεί να αρνηθεί ότι, και κατά την αρχαιότητα, θα υπήρχαν άτομα με ομοφυλοφιλικές τάσεις. Δεν υπάρχουν όμως αξιόπιστες αποδείξεις πως το ποσοστό τους διέφερε σημαντικά έναντι της σημερινής πραγματικότητας.
Αυτό το οποίο έδωσε λαβή για τον εξ ολοκλήρου χαρακτηρισμό των αρχαίων Ελλήνων ως ομοφυλόφιλων ήταν η παρανόηση του νόηματος του όρου «παιδεραστία». Οι οπαδοί της παραπάνω αντίληψης ταύτισαν το περιεχόμενο του όρου με τον αντίστοιχο σύγχρονο, ενώ στην πραγματικότητα, η πραγματική έννοια της λέξης είναι πιο κοντά σε αυτή του μέντορα, της συμβουλευτικής καθοδήγησης παρά σε σεξουαλικές σχέσεις.
Κατεξοχήν θύματα της παραπάνω παρανόησης υπήρξαν οι αρχαίοι Αθηναίοι, οι οποίοι κατηγορήθηκαν πολλάκις για τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις, σε σημείο μάλιστα να δίδεται η εντύπωση ότι η Αθήνα ήταν μία πόλη στην οποία ανθούσε ανενόχλητα ο ομοφυλοφιλικός έρωτας.
Η αλήθεια απέχει παρασάγγας από την παραπάνω θέση, για να δανειστούμε την έκφραση του προσφιλούς μας Ξενοφώντα.
Ομοφυλοφιλία Στην Αρχαία Ελλάδα
Οι αρχαίοι Αθηναίοι όχι μόνο δεν ενθάρρυναν τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις αλλά είχαν λάβει μία σειρά από μέτρα για να προστατεύσουν τους νεαρούς Αθηναίους από επίδοξους εραστές, όπως μας πληροφορεί ο ρήτορας Αισχίνης.
Στον λόγο «Κατά Τιμάρχου» ο περιφανής ρήτορας αναφέρει διεξοδικά όλα τα μέτρα που ο αρχαίος «νομοθέτης» είχε λάβει για να περιφρουρήσει την αρετή των νεαρών αρρένωνΑθηναίων.
Νόμοι για τα νεαρά αγόρια
- Αρχικά, μνημονεύει την πρόβλεψη να μην ανοίγουν τα σχολεία πριν την ανατολή του ηλίου αλλά ούτε να παραμένουν ανοικτά μετά τη δύση του, καθώς το σκοτάδι αποτελεί σύμμαχο όσων εποφθαλμιούν τα νεαρά αγόρια (Κατά Τιμάρχου 9-10). Επίσης, τίθενται περιορισμοί στους επισκέπτες στα γυμναστήρια, όπου οι νεαροί Αθηναίοι προπονούνταν γυμνοί.
- Σε περίπτωση που ο νόμιμος κηδεμόνας ενός νεαρού αγοριού το εξέδιδε έναντι χρημάτων, οποιοσδήποτε Αθηναίος πολίτης μπορούσε να τον καταγγείλει δημοσίως, αξιοποιώντας το θεσμό της «γραφής». Ως ποινή για ένα τέτοιο αδίκημα προβλεπόταν η απαλλαγή του παιδιού από την υποχρέωση να φροντίζει στα γηρατειά του τον κηδεμόνα του, ο οποίος το είχε εκδώσει έναντι χρημάτων (Κατά Τιμάρχου 13).
- Ο νόμος, όμως, ήταν πολύ πιο σκληρός έναντι των προαγωγών. Όσοι ασκούσαν αυτό το επάγγελμα τιμωρούνταν με θάνατο σε περίπτωση που εξέδιδαν σεξουαλικά τέκνα ελεύθερων πολιτών (Κατά Τιμάρχου 14, 184).
Νόμοι κατά των εραστών
Οι Αθηναίοι, επιδεικνύοντας την ευαισθησία τους για το σοβαρό αυτό θέμα, είχαν προβλέψει μια σειρά από ποινές για όλα σχεδόν τα αδικήματα που άπτονται των ομοφυλοφιλικών σχέσεων:
- Σε περίπτωση που κάποιος δούλος παρενοχλεί ένα ελεύθερο αγόρι, τότε τιμωρείται με δημόσιο μαστίγωμα με πενήντα βουρδουλιές, (Κατά Τιμάρχου 139).
- Σε περίπτωση βιασμού το θύμα μπορεί να καταγγείλει το δράστη για βιαιοπραγία και τιμωρείται με χρηματικό πρόστιμο, το οποίο καταβάλλει τόσο στο θύμα όσο και στο κράτος
- Για περιπτώσεις ασέλγειας, έναντι αγοριών οποιοσδήποτε Αθηναίος πολίτης μπορούσε να υποβάλλει μήνυση δημοσίως έναντι του δράστη και το δικαστήριο, κρίνοντας ανά περίπτωση, επέβαλλε την αρμόζουσα ποινή (Κατά Τιμάρχου 15).
Νομικές κυρώσεις για Ομοφυλόφιλους
Επικαλούμενος νομικές διατάξεις που αποδίδονται στο Σόλωνα, τον διάσημο αρχαίο νομοθέτη, ο Αισχίνης ευθαρσώς καταρρίπτει το μύθο της ομοφυλοφιλίας στην αρχαία Αθήνα!
Οι κυρώσεις που προβλέπει η αθηναϊκή νομοθεσία για όσους συνάπτουν ομοφυλοφιλικές σχέσεις είναι οι ακόλουθες:
- Δεν του επιτρέπεται να γίνει μέλος των 9 αρχόντων.
- Δεν του επιτρέπεται να εκλεγεί ιερέας.
- Δεν του επιτρέπεται να είναι συνήγορος του λαού.
- Δεν επιτρέπεται να ασκεί εξουσία εντός ή εκτός της Αθήνας.
- Δεν επιτρέπεται να σταλεί ως κήρυκας πολέμου.
- Δεν επιτρέπεται να εκθέσει γνώμη (ως άμουσος – ανισόρροπος).
- Δεν επιτρέπεται να μπει σε (δημόσιους) Ναούς.
- Δεν επιτρέπεται να στεφανωθεί στις στεφανοφορίες.
- Δεν επιτρέπεται να μπαίνει στον ιερό χώρο της αγοράς. Όποιος λοιπόν έχει καταδικαστεί ως ομοφυλόφιλος αλλά ενεργήσει αντίθετα των διατάξεων του νόμου θα τιμωρείται με Θάνατο!
Η ξεκάθαρη διατύπωση του Αισχίνη δεν αφήνει περιθώρια για παρανοήσεις! Οι Αθηναίοι όχι μόνο δεν αποδέχονταν ως φυσιολογικές τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις αλλά αντίθετα είχαν θεσπίσει βαρύτατες κυρώσεις για όσους έρχονταν σε επαφή με ομόφυλους.
Η απόδοση επομένως του χαρακτηρισμού «ομοφυλόφιλοι» συλλήβδην στους αρχαίους Αθηναίους όχι μόνο δε συνάδει με την πραγματικότητα αλλά παραβλέπει επιδεικτικά αναμφισβήτητα ιστορικά ντοκουμέντα!
πηγή: filologika.gr
Σπύρος Γαρδικιώτης
Ποιος είναι τότε ο λόγος ύπαρξης των παραστάσεων στα αγγεία;